|
การฝึกปฏิบัติงานภาคสนามของนักศึกษาทันตแพทย์ผู้ทำสัญญาเข้ารับราชการ
|
|
กระบวนวิชาฝึกปฏิบัติงานทันตกรรมชุมชน 2 (DCOM 603)
|
|
สาขาวิชาทันตกรรมชุมชน คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
|
|
|
|
ความเป็นมาและความสำคัญ
|
|
|
|
เนื่องจากนโยบายของรัฐบาลโดยกระทรวงสาธารณสุขเป็นผู้ดำเนินการ ได้ให้นักศึกษาที่เข้า
|
|
|
ศึกษาในคณะทันตแพทยศาสตร์ทุกสถาบันในประเทศไทย ทำสัญญาเข้ารับราชการเมื่อสำเร็จการศึกษา โดยออกปฏิบัติงานในโรงพยาบาลชุมชนเป็นเวลา 3 ปี และเริ่มใช้กับนักศึกษาที่เข้ารับการศึกษาปี 2526 เป็นต้นมา เพื่อให้สอดคล้องกับการปฏิบัติงานจริงของนักศึกษาหลังจบการศึกษา คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จึงได้ทำการปรับปรุงหลักสูตรทันตแพทยศาสตรบัณฑิตเพื่อให้สอดคล้องกับนโยบายดังกล่าว ซึ่งเริ่มใช้มาตั้งแต่ปีการศึกษา 2534 โดยจัดให้มีกระบวนวิชาฝึกปฏิบัติงานทันตกรรมชุมชน 2 (DCOM 603) จำนวน 3 หน่วยกิตขึ้นสำหรับนักศึกษาชั้นปีที่ 6 ทั้งนี้ กระบวนวิชาดังกล่าวมีเนื้อหาให้นักศึกษาฝึกปฏิบัติงานทันตสาธารณสุขในโรงพยาบาลชุมชนด้วยการประยุกต์วิชาพื้นฐานทางสาธารณสุขและทันตสาธารณสุขเพื่อแก้ไขปัญหาทันตสุขภาพของประชาชน โดยเน้นการศึกษางานทันตสาธารณสุขในชุมชนด้วยกลวิธีการศึกษาแนวคิดวัฒนธรรมชุมชน
|
|
|
|
จากการสรุปประเมินผลการฝึกปฏิบัติงานตั้งแต่ปีงบประมาณ 2541 เป็นต้นมา
|
|
|
ทางคณะทันตแพทยศาสตร์ได้พยายามพัฒนารูปแบบการฝึกปฏิบัติงานให้ก้าวหน้ากว่าเดิมโดยได้ดำเนินการขยายรูปแบบการทำงานภายใต้กลวิธีการทำงานอย่างมีส่วนร่วมโดยแนวคิดวัฒนธรรมชุมชน เพื่อทำให้การฝึกปฏิบัติงานของนักศึกษาเป็นการเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพร่วมกันระหว่างบุคคล 4 กลุ่ม คือ นักศึกษา อาจารย์พิเศษภาคสนาม ผู้นำชุมชนในหมู่บ้านที่นักศึกษาฝึกงาน และอาจารย์สาขาวิชาทันตกรรมชุมชน พบว่ามีความสำเร็จอย่างมาก และได้รับข้อเสนอแนะให้คงรูปแบบการทำงานที่มีอาจารย์ของภาควิชาฯ อยู่ร่วมควบคุมปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมดังกล่าวตลอดระยะเวลาการฝึกงาน เพื่อทำให้เกิดการเรียนรู้และการพัฒนาศักยภาพร่วมกันอย่างเต็มที่ ของทั้งนักศึกษาทันตแพทย์ ผู้นำชุมชนในพื้นที่ฝึกงาน ทันตบุคลากรที่รับนักศึกษาฝึกงานและคณาจารย์ภาควิชาฯ
|
|
|
|
ตั้งแต่ปีการศึกษา 2543 เป็นต้นมา คณะทันตแพทยศาสตร์ได้ผลักดันให้รูปแบบการฝึก
|
|
|
ปฏิบัติงานแบบมีส่วนร่วมผสมผสานไปกับการใช้แนวความคิดเรื่องการส่งเสริมสุขภาพแนวใหม่อย่างเต็มตัว ภายหลังจากที่ได้วางแนวทางพื้นฐานไว้บ้างแล้วในปีก่อนหน้านั้น อาจเรียกได้ว่าเป็นหน่วยงานแรกๆ ที่ได้นำแนวคิดการส่งเสริมสุขภาพแนวใหม่ไปปฏิบัติจริง ซึ่งผลการฝึกปฏิบัติงานที่ออกมาก็เป็นที่น่าพอใจอย่างยิ่ง
|
|
|
|
และจากการประชุมเพื่อประเมินผลกระบวนการจัดฝึกปฏิบัติงานในรอบหลายปีที่ผ่านมา
|
|
|
พบว่าทิศทางของเนื้อหาของกระบวนวิชาพุ่งไปในทิศทางที่ถูกต้องแล้ว อย่างไรก็ตาม กระแสของการปฏิรูปสุขภาพยังคงเป็นกระแสที่แรงและมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ส่งผลให้กระบวนการฝึกปฏิบัติงานภาคสนามต้องมีการปรับเปลี่ยนในรายละเอียดตามการปฏิรูประบบสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความพยายามในการพูดถึง การเพิ่มมิติของความเป็นมนุษย์ในบุคลากรสาธารณสุขมากขึ้น จากเดิมที่มุ่งเน้นการให้บริการสาธารณสุขที่มีประสิทธิภาพ มีความครอบคลุมและมีความทันสมัย นอกจากนั้นไม่ว่าการให้ความสำคัญกับงานด้านเวชศาสตร์ครอบครัว (family medicine) การปรับหน่วยบริการปฐมภูมิ (primary care unit) ที่เน้นการบริการประชาชนในลักษณะ "ใกล้บ้าน ใกล้ใจ" การชูธงเรื่องของการสร้างสุขภาพ ฯลฯ สิ่งต่างๆ เหล่านี้ซึ่งเป็นกระแสที่เกิดขึ้นในช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมาก็ยังคงเป็นกระแสที่มีการเรียกร้องและขานรับกันอยู่จนถึงทุกวันนี้ ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น กระบวนการฝึกปฏิบัติงานภาคสนามของนักศึกษาในกระบวนวิชาฝึกปฏิบัติงานทันตกรรมชุมชน 2 จึงมีการปรับเปลี่ยนในรายละเอียดเพื่อให้เหมาะสมกับสถานการณ์ทั้งในปัจจุบันและการคาดการณ์ในอนาคต
|
|
วัตถุประสงค์หลัก
|
|
|
เมื่อนักศึกษาได้ผ่านการฝึกปฏิบัติแล้วนักศึกษาสามารถ
|
|
|
1.
|
ร่วมระบุและแก้ไขปัญหาสุขภาพและทันตสุขภาพของชุมชน โดยอาศัยการทำงานอย่างมีส่วนร่วมของชุมชน
|
|
|
2.
|
ปฏิบัติงานเป็นกลุ่มในทีมงานสุขภาพได้ ตลอดจนเข้ากับสังคมที่ทำงานอยู่ได้อย่างเหมาะสม
|
|
|
3.
|
ใช้หลักของการส่งเสริมสุขภาพแนวใหม่ไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานในชุมชนได้อย่างเหมาะสม
|
|
|
4.
|
มีความเข้าใจและสามารถอธิบายการบริหารงานทันตสาธารณสุขในหน่วยงานทันตกรรมระดับจังหวัดและอำเภอได้อย่างชัดเจน
|
|
วัตถุประสงค์ในการฝึกปฏิบัติงานในหน่วยงานสาธารณสุขระดับจังหวัด
|
|
|
1.
|
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด เวลาศึกษาประมาณ 3 วัน
|
|
|
|
วัตถุประสงค์
|
|
|
|
-
|
ศึกษาโครงสร้างและระบบบริหารงานสาธารณสุขระดับจังหวัด
|
|
|
|
-
|
ศึกษาระบบบริหารทันตสาธารณสุขระดับจังหวัด
|
|
|
2.
|
โรงพยาบาลศูนย์ / โรงพยาบาลทั่วไป เวลาศึกษาไม่เกิน 2 วัน
|
|
|
|
วัตถุประสงค์
|
|
|
|
-
|
ศึกษาโครงสร้างและระบบบริหารจัดการโรงพยาบาลศูนย์ / โรงพยาบาลทั่วไป
|
|
|
|
-
|
ศึกษาการบริหารจัดการของกลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลศูนย์ / โรงพยาบาลทั่วไป และหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในโรงพยาบาล
|
|
|
|
-
|
ศึกษาระบบงานเวชกรรมสังคมหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับงาน UC
|
|
|
3.
|
โรงพยาบาลชุมชน เวลาฝึกปฏิบัติงานประมาณ 5 สัปดาห์
|
|
|
|
วัตถุประสงค์
|
|
|
|
-
|
ศึกษาโครงสร้างและระบบบริหารของโรงพยาบาลชุมชน
|
|
|
|
-
|
ศึกษาระบบประกันคุณภาพการบริการของโรงพยาบาล เช่น HA ISO PSO
|
|
|
|
-
|
ศึกษาระบบบริหารงานในฝ่ายทันตสาธารณสุขโรงพยาบาลชุมชน
(รวมถึงการจัดซื้อวัสดุ ครุภัณฑ์ การบริหารงานบุคคลด้วย)
|
|
|
|
-
|
ฝึกปฏิบัติงานทันตสาธารณสุขในสถานบริการและชุมชน
|
|
|
|
-
|
ศึกษารูปแบบการทำงานในแนววัฒนธรรมชุมชนเพื่อวางแผนการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในช่องปากในระดับชุมชน ครอบครัว หรือบุคคล
|
|
ระยะเวลาที่ฝึกปฏิบัติงาน
|
|
|
ประมาณเดือนพฤศจิกายน ถึง เดือนธันวาคม รวมระยะเวลาประมาณ 7 สัปดาห์
|
|
ลักษณะการปฏิบัติงาน
|
|
|
1.
|
นักศึกษาจะถูกแบ่งเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-4 คน เพื่อแยกย้ายปฏิบัติงานในโรงพยาบาลชุมชน
ต่าง ๆ ประมาณ 25-27 โรงพยาบาล
|
|
|
2.
|
การปฏิบัติงานในช่วงประมาณ 7 สัปดาห์ (ประมาณ 48 วัน) แบ่งเป็น
|
|
|
|
2.1
|
การปฐมนิเทศและเตรียมความพร้อมของนักศึกษาก่อนออกฝึกภาคสนาม
|
|
|
|
|
|
สถานที่ คณะทันตแพทยศาตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
|
|
|
|
|
|
ระยะเวลา 4-5 วัน
|
|
|
|
2.2
|
การฝึกปฏิบัติงานภาคสนามของนักศึกษาในพื้นที่
|
|
|
|
|
|
สถานที่ หน่วยงานสาธารณสุขในพื้นที่ฝึกงาน
|
|
|
|
|
|
ระยะเวลา 33-39 วัน
|
|
|
|
2.3
|
การประชุมสัมมนาเพื่อสรุปผลการเรียนรู้จากการฝึกปฏิบัติงานภาคสนาม
|
|
|
|
|
|
สถานที่ คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
|
|
|
|
|
|
ระยะเวลา 4-5 วัน
|
|
|
3.
|
การควบคุมการฝึกปฏิบัติงานภาคสนามโดยอาจารย์ประจำจากคณะทันตแพทยศาสตร์ โดยแบ่งออกเป็น 7-8 ทีมๆ ละ 2 คน โดยร่วมควบคุมการฝึกปฏิบัติกับอาจารย์พิเศษภาคสนามตลอดระยะเวลาการฝึกงานของนักศึกษา
|
|
|
4.
|
การนิเทศงานโดยอาจารย์นิเทศ ซึ่งจะนิเทศช่วงกึ่งกลางของการฝึกงาน 1 ครั้ง ครั้งละ 3-4 วัน โดยอาจารย์จากคณะทันตแพทยศาสตร์ ร่วมกับอาจารย์พิเศษภาคสนามที่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นอาจารย์นิเทศ ทั้งนี้อาจนิเทศร่วมกันกับอาจารย์นิเทศสังกัดสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดหรือคณะทำงานที่ทางจังหวัดมอบหมายให้ดำเนินการ
|
|
|
5.
|
นักศึกษาปฏิบัติงานทุกวัน ไม่เว้นวันเสาร์และอาทิตย์
|
|
หน่วยงานที่รับผิดชอบ
|
|
|
คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
|
|
|
|
-
|
คณะกรรมการโครงการฝึกปฏิบัติงานภาคสนามของนักศึกษาทันตแพทย์ผู้ทำสัญญา
|
|
|
|
-
|
งานบริการการศึกษา บริหารงานวิจัย และบริการวิชาการ
|
|
|
|
-
|
สาขาวิชาทันตกรรมชุมชน
|
|
อาจารย์ที่ปรึกษา ได้แก่
|
|
|
1.
|
รองคณบดีฝ่ายวิชาการ
|
|
|
2
|
รองคณบดีฝ่ายนโยบายและแผน
|
|
|
3.
|
คณะกรรมการโครงการฝึกปฏิบัติงานของนักศึกษาทันตแพทย์ผู้ทำสัญญา
|
|
|
4.
|
อาจารย์ประจำสาขาวิชาทันตกรรมชุมชน
|
|
อาจารย์พิเศษภาคสนาม ได้แก่
|
|
|
1.
|
ทันตแพทย์หรือทันตบุคลากร สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด
|
|
|
2.
|
หัวหน้าฝ่ายทันตสาธารณสุขโรงพยาบาลชุมชน
|
|
|
3.
|
ทันตแพทย์ในกลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลศูนย์ / โรงพยาบาลชุมชน
|
|
|
4.
|
บุคลากรอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการฝึกปฏิบัติงานภาคสนามของนักศึกษา
|
|
อาจารย์นิเทศ ได้แก่
|
|
|
|
อาจารย์จากสถาบันการศึกษาจากหน่วยงานอื่นๆ อาทิเช่น จากคณะสังคมศาสตร์
|
|
|
คณะมนุษยศาสตร์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ รวมทั้งทันตแพทย์ที่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นอาจารย์พิเศษภาคสนามร่วมนิเทศงานกับคณาจารย์ของภาควิชาทันตกรรมชุมชน
|
|
การประเมินผล
|
|
|
|
อาจารย์นิเทศและอาจารย์พิเศษภาคสนามทุกคนเป็นผู้ประเมินผลนักศึกษาตามแบบ
|
|
|
ประเมินผลของคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อสิ้นสุดการฝึกปฏิบัติแล้ว
|
|
ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
|
|
|
1.
|
นักศึกษามีทัศนคติที่ดีและมีความพร้อมที่จะปฏิบัติงานในโรงพยาบาลชุมชน
|
|
|
2.
|
นักศึกษามีประสบการณ์ในการศึกษาแนวทางการส่งเสริมสุขภาพและทันตสุขภาพ และแก้ไขปัญหาสุขภาพหรือทันตสุขภาพของชุมชนด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชน
|
|
|
3.
|
นักศึกษามีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับลักษณะทั่วไปของชุมชน มีความตระหนักในปัญหาสุขภาพและทันตสุขภาพที่พบในชุมชน
|
|
งบประมาณ
|
|
|
|
งบประมาณแผ่นดินภายใต้แผนงานการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา
|
|
|
งานจัดการศึกษาสาขาทันตแพทยศาสตร์ หมวดเงินอุดหนุน คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
|
บันทึกเมื่อวันที่ 09 กันยายน 2558 
ชม 5570 ครั้ง
